พระบรมวงศานุวงศ์

              พระบรมวงศานุวงศ์ หมายถึง พระประยูรญาติใหญ่น้อยทั้งหมดทุกราชสกุลของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยประกอบด้วย 2 คำ คือ

              พระบรมวงศ์ (บรมวงศ์ แปลว่า วงศ์ประเสริฐ หมายถึง วงศ์ใหญ่) หรืออาจจะกล่าวได้ว่าเป็น “พระญาติที่สนิทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว” อันได้แก่ เจ้านายที่มีพระยศเป็น เจ้าฟ้า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ และพระองค์เจ้า ตัวอย่างพระบรมวงศ์ชั้นผู้ใหญ่หรือที่ใกล้ชิดพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เช่น สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระเชษฐภคินี เป็นต้น

              พระอนุวงศ์ (อนุวงศ์ แปลว่า วงศ์น้อย) หรืออาจจะกล่าวได้ว่าเป็น “พระญาติห่าง ๆ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ” อันได้แก่ เจ้านายที่มีพระยศตั้งแต่ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ลงมาถึง หม่อมเจ้า ซึ่ง หม่อมเจ้าถือเป็นพระอิศริยศชั้นสุดท้ายใน บรรดาเหล่าพระบรมวงศานุวงศ์ ต่ำกว่าหม่อมเจ้า อันได้แก่ หม่อมราชวงศ์ และหม่อมหลวงถือเป็นสามัญชน (ไม่ต้องใช้คำราชาศัพท์และมิได้จัดอยู่ในพระอนุวงศ์ แต่ถูกจัดอยู่ใน ราชสกุล หรือผู้สืบเชื้อสายในราชสกุล หรือผู้เนื่องในสายราชสกุล สำหรับผู้สืบเชื้อสายลงมาจากหม่อมหลวงจะมีคำนำหน้านามตามปกติสามัญคือ นาย/นางสาว และมีสร้อย ณ อยุธยาต่อท้ายนามสกุลอันเป็นราชสกุล สำหรับผู้สืบเชื้อสายมาจากฝ่ายบิดาเท่านั้น และสำหรับผู้ที่สืบเชื้อสายมาจาก หม่อมหลวงฝ่ายมารดาสามารถขอร่วมใช้นามสกุลอันเป็นราชสกุลได้ แต่ไม่ต้องเติมคำว่า ณ อยุธยา ดังนั้นจึงพึงระวังในการใช้ เพราะพระราชวงศ์จะสืบราชตระกูลทางฝ่ายหน้าเท่านั้น (ชาย)

ลำดับพระบรมวงศานุวงศ์ในรัชกาลปัจจุบัน

ลำดับที่  1  พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

ลำดับที่  2  สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์  พระบรมราชินีนาถ

ลำดับที่  3  สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช  เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณฯ  สยามมกุฎราชกุมาร

ลำดับที่  4  สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา  เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธรฯ  สยามบรมราชกุมารี

ลำดับที่  5  สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ  เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์  อัครราชกุมารี

ลำดับที่  6  สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ  เจ้าฟ้าเพชรรัตน์ราชสุดา  สิริโสภาพัณณวดี ทรงเป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี

ลำดับที่  7  สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระนามเดิม “หม่อมเจ้าหญิงกัลยาณิวัฒนา”  เป็นพระธิดาในสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงสงขลานครินทร์ (สมเด็จพระบรมราชชนก)  กับหม่อมสังวาลย์  มหิดล (สมเด็จพระบรมราชชนนี) ในสมัยรัชกาลที่  7  ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น  “พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าหญิงกัลยาณิวัฒนา”  ในสมัยรัชกาลที่  8  เป็น “สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้า”  และได้กราบบังคมทูลลาออกจากฐานันดรศักดิ์  เพื่อทำการสมรสกับพันเอกอร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์  จนกระทั่งในรัชกาลปัจจุบันจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  พระราชทานคืนฐานันดรศักดิ์

ลำดับที่  8  ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตน์ราชกัญญา  สิริวัฒนาพรรณวดี พระนามเดิมว่า  “สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าอุบลรัตน์ราชกัญญาฯ”  เป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หับ  กับสมเด็จพระนางเจ้าฯ  พระบรมราชินีนาถ  ต่อมาได้กราบบังคมทูลลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อทำการสมรส

ลำดับที่  9 พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลี  พระวรราชาทินัดดามาตุ พระนามเดิมว่า  “หม่อมหลวงโสมสวลี  กิติยากร”  เป็นธิดาของหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร  กับท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี  ยุคล  เสกสมรสกับสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร และได้รับสถาปนาให้ดำรงฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์  เมื่อวันที่  3  มกราคม  2520  ต่อมาในวันที่  12  สิงหาคม  2534  จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ให้เฉลิมพระนามเป็น  “พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ”

ลำดับที่  10 พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา  ทรงเป็นพระธิดาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ  สยามมกุฎราชกุมาร  กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าโสมสวลี  พระวรราชาทินัดามาตุ  มีศักดิ์เป็นพระเจ้าหลานเธอพระองค์ใหญ่ในรัชกาลปัจจุบัน

ลำดับที่  11 พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าสิริวัณณวรีนารีรัตน์ ทรงมีพระนามเดิมว่า  “หม่อมเจ้าสิริวัณวรี  มหิดล”  เป็นพระธิดาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร  กับนางสุจาริณี  วิวัชรวงศ์

ลำดับที่  12 พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าทีปังกรรัศมีโชติ ทรงเป็นพระโอรสในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ  สยามมกุฎราชกุมาร  กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายา

ลำดับที่  13 พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ ทรงเป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี  กับนาวาอากาศเอกวีรยุทธ ดิษยศรินทร์

ลำดับที่  14 พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ ทรงเป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี  กับนาวาอากาศเอกวีรยุทธ  ดิษยศรินทร์

ลำดับที่  15 พระวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าวิมลฉัตร  ทรงเป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน  กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าประภาวสิทธินฤมล  มีศักดิ์เป็นพระหลานเธอในรัชกาลที่  5

ลำดับที่  16 หม่อมเจ้าหลานเธอในรัชกาลปัจจุบัน

              ราชสกุล  “มหิดล”  พระโอรสธิดาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ  สยามมกุฎราชกุมาร

              หม่อมเจ้าจุฑาวัชร  (มหิดล)  วิวัชรวงศ์

              หม่อมวัชเรศร  (มหิดล)  วิวัชรวงศ์

              หม่อมเจ้าจักรีวัชร  (มหิดล)  วิวัชรวงศ์

              หม่อมเจ้าวัชรวีร์  (มหิดล)  วิวัชรวงศ์

ลำดับที่  17 หม่อมเจ้าหลานเธอในรัชกาลที่  4**  (ทรงพระดำเนินตามศักดิ์ของพระบิดา  และเรียงตามพระชันษา)

              ราชสกุล  “จิตรพงศ์”  พระโอรสธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 4  เจ้าฟ้าฯ  กรมพระยานริศรานุวัติวงศ์

              หม่อมเจ้าหญิงกรณิกา  จิตรพงศ์

              ราชสกุล  “ชยางกูร”  พระโอรสธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 4  กรมหมื่นพงศาดิศรมหิป

              หม่อมเจ้าวราชัย  ชยางกูร  (2470 – ปัจจุบัน) 

              หม่อมเจ้าเวียงวัฒนา  ชยางกูร  (2467 – ปัจจุบัน) 

              หม่อมเจ้าอุทัยเที่ยง  ชยางกูร  (2473 – ปัจจุบัน) 

              หม่อมเจ้าจรูญฤทธิเดช  ชยางกูร  (2475 – ปัจจุบัน) 

              ราชสกุล  “ดิศกุล”  พระโอรสธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 4  กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

              หม่อมเจ้าหญิงกฤษณาพักตรพิมล  ดิศกุล

ลำดับที่  18 หม่อมเจ้าหลานเธอในรัชกาลที่  5**  (ทรงพระดำเนินตามศักดิ์ของพระบิดา  และเรียงตามพระชันษา)

              ราชสกุล  “กิติยากร”  พระโอรสธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 5  กรมพระจันทรบุรีนฤนาท

              หม่อมเจ้าวินิตา  กิติยากร

              หม่อมเจ้าสุวนิต  กิติยากร

              หม่อมเจ้ากิตติปียา  กิติยากร

              ราชสกุล  “ระพีพัฒน์”  พระโอรสธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 5  กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์

              หม่อมเจ้าวิพันธุ์ไพโรจน์  ระพีพัฒน์

              หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า  ระพีพัฒน์

              หม่อมเจ้าทิตยาทรงกลด  ระพีพัฒน์

              ราชสกุล  “ฉัตรชัย”  พระโอรสธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 5  กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน

              หม่อมเจ้าภัทรลดา  (ฉัตรชัย)  ดิศกุล

              หม่อมเจ้าสุรฉัตร  ฉัตรชัย

              หม่อมเจ้าชายทิพยฉัตร  ฉัตรชัย

              ราชสกุล  “วุฒิชัย”  พระโอรสธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  ชั้น 5  กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร

              หม่อมเจ้าหญิงวุฒิสวาท  วุฒิชัย

              หม่อมเจ้าหญิงวุฒิเฉลิม  วุฒิชัย

              หม่อมเจ้าหญิงวุฒิวิฑูร  วุฒิชัย

ลำดับที่  19 หม่อมเจ้าซึ่งเป็นพระนัดดาในกรมพระราชวังบวรวิชัยชาญ

              ราชสกุล  “รัชนี”  พระโอรสธิดาในพระราชวรวงศ์เธอ  กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์

              หม่อมเจ้าหญิงศะศิธรพัฒนวดี  รัชนี

              หม่อมเจ้าภีศเดช  รัชนี

ลำดับที่  20 หม่อมเจ้าซึ่งเป็นพระราชปนัดดาในรัชกาลที่  5**  (ทรงพระดำเนินตามศักดิ์ของพระบิดา  และเรียงตามพระชันษา)

              ราชสกุล  “บริพัตร”  พระโอรสธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ  กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิ์พินิต

              หม่อมเจ้าหญิงสุขุมาลมารศรี  บริพัตร

              ราชสกุล  “ยุคล”

              พระโอรสธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล

              หม่อมเจ้าชายภูริพันธ์  ยุคล

              หม่อมเจ้าชายนวพรรษ์  ยุคล

              หม่อมเจ้าหญิงภาณุมา  ยุคล

              พระโอรสธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพร

              หม่อมเจ้าชายมงคลเฉลิม  ยุคล

              หม่อมเจ้าชายเฉลิมสุข  ยุคล

              หม่อมเจ้าชายฑิฆัมพร  ยุคล

              พระโอรสธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ

              หม่อมเจ้าชายจุลเจิม  ยุคล

              หม่อมเจ้าชายชาตรีเฉลิม  ยุคล

              หม่อมเจ้าหญิงปัทมนรังษี  ยุคล

              หม่อมเจ้าหญิงมาลิณีมงคล  ยุคล

คุณพลอยไพลิน  เจนเซ่น

พระธิดาในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนฯ  กับนายปีเตอร์  เจนเซ่น  มีศักดิ์เป็นหลานเธอในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

              คุณสิริกิติยา  เจนเซ่น

พระธิดาในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนฯ  กับนายปีเตอร์  เจนเซ่น  มีศักดิ์เป็นหลานเธอในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

              ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี  กิติยากร

นามเดิมว่า  “หม่อมเจ้าหญิงพันธุ์สวลี  กิติยากร”  พระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล  กราบบังคมทูลลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์  กิติยากร  เมื่อวันที่  4  เมษายน  2499  เป็นพระมารดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าโสมสวลี  พระวรราชาทินัดดามาตุ

ท่านผู้หญิงทัศนาวลัย  ศรสงคราม

              พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ  เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา  กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์  กับพันเอกอร่าม  รัตนกุล  เสรีเริงฤทธิ์  มีศักดิ์เป็นพระราชภาคิไนยในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

นายสินธู  ศรสงคราม

              สามีท่านผู้หญิงทัศนาวลัย  ศรสงคราม  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานสมรส  เมื่อวันที่  12  พฤศจิกายน  2516

ร้อยโทจิทัส  ศรสงคราม

              บุตรชายของท่านผู้หญิงทัศนาวลัย  ศรสงคราม  กับนายสินธู  ศรสงคราม  มีศักดิ์เป็นพระราชปนัดดาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ที่มา : http://thairoyal.prdnorth.in.th/KingBhumibol/artic ,http://www.thaimonarch.org/?p=85