นาฏยศัพท์  นาฏยศัพท์และภาษาท่า

          นาฏศิลป์เป็นศิลปะแห่งการละครและร่ายรำ ซึ่งท่าทางต่างๆ ได้นำมาจากการเคลื่อนไหวตามธรรมชาติ
 เช่น  การยืน  การเดิน หรือจากกิริยาอารมณ์ต่างๆ  เช่น ร้องไห้  ดีใจ อาย มาประดิษฐ์ให้งดงามขึ้น

นาฏยศัพท์ หมายถึง  ศัพท์เฉพาะที่ใช้เป็นที่รู้กันในวงการนาฏศิลป์

ภาษาท่า หมายถึง  การแสดงท่าทางเพื่อสื่อความหมายแทนคำพูด

ล่อแก้ว

  เป็นการปฏิบัติคล้ายการจีบแต่ใช้นิ้วกลาง โดยการงอนิ้วกลางเข้ามาจรดกับข้อแรกของนิ้วหัวแม่มือให้มีลักษณะเป็นวงกลมแล้วกรีดนิ้วทั้งสามให้ตึง อาจจะหักข้อมือเข้าหาลำแขนหรือหักข้อมือออก การจีบล่อแก้วจะจีบมือเดียวหรือสองมือก็ได้

ม้วนจีบ

  การม้วนจีบเป็นกิริยาของมือจีบหงายแล้วม้วนออกเป็นมือตั้งวง

โบกจีบ

  การโบกจีบจะเป็นกิริยาที่ปฏิบัติต่อจากการจีบหงายระดับหัวเข็มขัด แล้วเคลื่อนมือจีบออกในลักษณะจีบควํ่าค่อยๆ ปล่อยมือออกไปตั้งวงบน

สอดจีบ

  การสอดจีบจะต้องเริ่มจากการจีบหงายแล้วค่อยๆ เคลื่อนมือจีบให้สูงขึ้นเมื่อถึงที่หมายจึงปล่อยจีบออกไปตั้งวง เช่น ในท่าสอดสร้อยมาลา

ส่ายแขน

การส่ายแขนเป็นกิริยาของการส่ายหรือวาดแขนขึ้น-ลง โดยลำแขนตั้งมือตึงตลอดเวลา ปฏิบัติได้ทั้งส่ายแขนข้างเดียว และพร้อมกันทั้งสองข้าง

  การส่ายแขนเดียว 

  ท่าที่  ๑  ตั้งมือแขนตึงระดับไหล่

  ท่าที่  ๒  วาดแขนลงมาข้างลำตัวแล้วพลิกมือคว่ำหงายท้องแขนขึ้นระดับไหล่

ส่ายแขน

การส่ายสองแขน 

  ท่าที่    ๑   ตั้งมือทั้งสองแขนตึงระดับไหล่ มือหนึ่งหงายอีกมือหนึ่งคว่ำ

  ท่าที่    ๒   วาดแขนข้างหนึ่งลงมาข้างลำตัวแล้วพลิกมือคว่ำหงายสลับกัน

จรดเท้า

การจรดเท้าจะจรดด้วยเท้าใดก็ได้ ถ้าจะจรดเท้าใดให้อีกเท้าหนึ่งยืนรับนํ้าหนัก แล้วยกเท้าข้างที่จรด โดยวางส้นเท้าลงที่พื้นใกล้กับเท้าที่ยืน แล้วดึงเท้าเข้าหาตัวเองใช้จมูกเท้าเเตะพื้นพร้อมกับยกส้นเท้าขึ้นเล็กน้อย

ถัดเท้า

การถัดเท้าเป็นกิริยาของการใช้จมูกเท้าถัดพื้น เช่น ถัดเท้าขวา ปฏิบัติดังนี้

  จังหวะที่ ๑  ยืนให้น้ำหนักตัวอยู่ที่เท้าซ้าย เท้าขวายืนด้วยจมูกเท้า

  จังหวะที่ ๒  เท้าขวาใช้จมูกเท้าไสพื้นแล้วยกปลายเท้าขึ้นให้ส้นเท้าจรดพื้นและยกเท้าขึ้น  จากพื้น 

  จังหวะที่ ๓  ก้าวเท้าขวาลงน้ำหนักอยู่ที่เท้าขวา

ภาษาท่า

  ท่าไหว้

  เป็นการพนมมือไหว้โดยประกบฝ่ามือให้นิ้วเรียงชิดติดกันปลายนิ้วบานออกเล็กน้อย
ยกมือขึ้นไหว้ระดับอก โดยให้นิ้วหัวแม่มือติดกัน ส่วนนิ้วทั้งสี่เปิดออก ปลายนิ้วตึง

ภาษาท่า

ท่าโศกเศร้า

  ไขว้มือประสานกันบริเวณหน้าท้อง ก้มหน้าเล็กน้อย สะดุ้งตัว เดินเซ

ท่าเดิน

  การปฏิบัติ  ถ้าจะก้าวซ้ายให้มือซ้ายจีบควํ่าบริเวณชายพก มือขวาจีบข้างลำตัว งอแขนเล็กน้อย เอียงซ้ายประสมเท้าซ้าย แล้วเดินมือโดยให้มือซ้ายตั้งวงล่างข้างลำตัว งอแขนเล็กน้อย มือขวา
ตั้งวงล่างระดับชายพก ก้าวซ้าย เอียงขวา ถ้าจะก้าวขวาก็ให้ปฏิบัติเช่นเดียวกันแต่ตรงกันข้าม

ท่าชี้นิ้ว

  จะชี้ด้วยมือขวาหรือมือซ้ายก็ได้ ส่วนอีกมือหนึ่งอาจจีบหลังหรือเท้าสะเอว มือที่ชี้มีหลายระดับแต่ละระดับมีความหมายที่ต่างกัน

ท่าทั่วไปหรือพวกเรา

  ปฏิบัติท่าชี้มือคว่ำลงด้านหน้าระดับเอวแล้วตะแคงมือชี้ออกไปด้านข้าง หมายถึง พวกท่าน มากมาย ทั่วๆ ไป เป็นต้น

ท่ากล้าหาญหรือสู้

  มือข้างหนึ่งตั้งวงบน อีกข้างหนึ่งตั้งวงล่างหรือแตะฝ่ามือที่หน้าขา ก้าวเท้าข้างเดียวกับ
มือล่าง นํ้าหนักอยู่เท้าหน้า เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือตั้งวงบน

ท่ายิ่งใหญ่

  หงายมือท่าพรหมสี่หน้า เท้าก้าวหรือยืน